گنبد سلطانیه، آرامگاه اُلجایتو (سلطان محمد خدابنده)، هشتمین سلطان مغول، است. این بنای باشکوه که در شهر سلطانیه، پایتخت ایلخانیان، واقع شده، بین سال‌های ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۲ میلادی (۷۰۳ تا ۷۱۳ هجری قمری) به دستور سلطان محمد خدابنده و با نظارت رشیدالدین فضل‌الله همدانی ساخته شد. گنبد سلطانیه از شاهکارهای معماری ایرانی و اسلامی به حساب می‌آید و در سال ۲۰۰۵ میلادی در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این بنا پس از گنبد کلیسای سانتا ماریا دل فیوره، بزرگترین گنبد آجری جهان است.
مناره‌های گنبد سلطانیه، نمادی از عظمت و شکوه
گنبد سلطانیه، علاوه بر گنبد باشکوه و تزئینات خیره‌کننده، دارای مناره‌هایی بود که عظمت و شکوه این بنا را دوچندان می‌کردند. در گذشته، هشت مناره در اطراف گنبد سلطانیه وجود داشت که به دو دسته تقسیم می‌شدند:
۱. مناره‌های پنهان
- این مناره‌ها در داخل اسکلت بنا تعبیه شده بودند و نقش سازه‌ای داشتند.
- وجود این مناره‌ها به استحکام و پایداری گنبد سلطانیه کمک می‌کرد.
۲. گلدسته‌ها
- این مناره‌ها در بالای بنا قرار داشتند و جنبه تزئینی داشتند.
- ارتفاع این مناره‌ها بلندتر از مناره‌های پنهان بود و از دور قابل مشاهده بودند.
متأسفانه، به مرور زمان و به دلیل عوامل مختلف، ۷ مناره از ۸ مناره گنبد سلطانیه فرو ریخته و از بین رفته‌اند. تنها مناره باقی‌مانده، در ضلع شمال شرقی بنا قرار دارد و نیمی از مناره زاویه شمال غربی نیز هنوز پابرجا است.
مناره‌های گنبد سلطانیه از نظر فرم، اسکلت و ابعاد با یکدیگر تفاوتی نداشتند و به صورت استوانه‌ای با تزئینات آجری ساخته شده بودند. وجود این مناره‌ها، ابهت و زیبایی بی‌نظیری به گنبد سلطانیه می‌بخشید و عظمت و شکوه حکومت ایلخانیان را به نمایش می‌گذاشت.
موزه گنبد سلطانیه، دریچه‌ای به تاریخ
در کنار گنبد سلطانیه، بنای باشکوه و تاریخی، موزه کوچکی نیز وجود دارد که بازدید از آن می‌تواند تجربه‌ای جالب و آموزنده را برای شما رقم بزند. این موزه در پایین سردر ورودی مجموعه گنبد سلطانیه واقع شده و مکانی مناسب برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ این بنای ارزشمند است.
در موزه گنبد سلطانیه، مجموعه‌ای از آثار تاریخی و فرهنگی به نمایش گذاشته شده‌اند که شامل موارد زیر می‌شوند:
- عکس‌های تاریخی: این عکس‌ها، تصاویری از گنبد سلطانیه در دوره‌های مختلف را به نمایش می‌گذارند و به شما کمک می‌کنند تا تغییرات این بنا را در طول زمان مشاهده کنید.
- اشیای باقی‌مانده از دوران گذشته: این اشیاء شامل ظروف سفالی، ابزارآلات فلزی، و سکه‌هایی هستند که در کاوش‌های باستان‌شناسی در منطقه سلطانیه کشف شده‌اند.
- آثار کشف شده در منطقه سلطانیه: این آثار شامل مجسمه‌ها، کاشی‌کاری‌ها، و تزئینات معماری هستند که از بناهای تاریخی دیگر در منطقه سلطانیه به دست آمده‌اند.
بازدید از موزه گنبد سلطانیه فرصتی عالی برای شما است تا با تاریخ این بنای باشکوه و همچنین فرهنگ و تمدن ایلخانیان آشنا شوید. اگر به گنبد سلطانیه سفر می‌کنید، حتماً از این موزه دیدن کنید.
مسیرهای دسترسی به گنبد سلطانیه
از شهر زنجان با خودرو
ابتدا از طریق بزرگراه ۲۲ بهمن به میدان بسیج بروید. پس از آن از خروجی سوم میدان بسیج وارد جاده ابهر – زنجان شوید. حدود ۳۳ کیلومتر در جاده ابهر – زنجان رانندگی کنید تا به سه راه سلطانیه برسید. از خروجی سمت چپ سه راه سلطانیه خارج شوید و وارد جاده ۴۷ شوید. مسیر را در جاده ۴۷ ادامه دهید تا به میدان جانبازان برسید. در میدان جانبازان به چپ بپیچید تا به میدان امام خمینی برسید. وارد خیابان پیروزی شوید. بعد از عبور از دو کوچه بن‌بست و یک خیابان اصلی، از سمت راست خارج شوید تا به خیابان انقلاب برسید. بلافاصله به راست بپیچید و وارد خیابان دکتر بهشتی شوید. اولین خیابان در سمت چپ شما را به گنبد سلطانیه می‌رساند.
با اتوبوس
از ترمینال زنجان اتوبوس‌های متعددی به سمت سلطانیه وجود دارند. پس از رسیدن به سلطانیه می‌توانید با تاکسی یا پیاده‌روی به گنبد سلطانیه بروید.
فاصله گنبد سلطانیه تا:
- زنجان: ۴۴ کیلومتر (۴۰ دقیقه با خودرو)
- تهران: ۲۹۵ کیلومتر (سه ساعت و ۱۰ دقیقه با خودرو)
- فرودگاه زنجان: ۶۳ کیلومتر (یک ساعت با خودرو)
- ایستگاه راه‌آهن زنجان: ۴۳ کیلومتر (۴۰ دقیقه با خودرو)
- ایستگاه راه‌آهن سلطانیه: ۱۰ کیلومتر (۱۵ دقیقه با خودرو)
در ادامه تصاویری از این گنبد باشکوه را به تماشا می‌نشینیم. همچنین می‌توانید دیگر مطالب مربوط با اماکن مقدس را در مجله همسفرشیم دنبال کنید.
