شهر یزد، یکی از شهرهای با تاریخ و فرهنگ بسیار قدیمی در ایران است که به دلیل جاذبه‌های تاریخی، معماری متنوع، و طبیعت زیبا، همواره مورد توجه گردشگران و محققان فرهنگی قرار دارد. در این مقاله می‌خواهیم درباره جاذبه‌های گردشگری شهر یزد با شما صحبت کنیم.
جاذبه‌های گردشگری شهر یزد
یزد بهترین مقصد برای افرادی است که به تاریخ و معماری علاقه دارند. این شهر جاذبه‌های گردشگری فراوانی دارد. بنابراین هنگام سفر به این شهر می‌توانید از تک تک آنها دیدن کنید. یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر که شهرت فراوانی دارد، آب انبار است. آب انبار شش بادگیری بهترین مکان برای شروع سفر شما است. در محدوده این آب انبار جاذبه‌های گردشگری دیگری از جمله مارکار، آتشکده و امیر چخماق نیز وجود دارد که می‌توانید به آنها سر زده و از آنها دیدن کنید. اگر می‌خواهید در یک رستوران سنتی غذا میل کنید و هم زمان از یک مکان تاریخی دیدن کنید، رستوران ملک التجار، رستوران حمام خان و رستوران خان دوحد بهترین انتخاب‌ها هستند.
اماکن گردشگری دیگر این شهر شامل خانه لاری‌ها، خانه هنر، موزه آب یزد، مدرسه ضیاییه (زندان اسکندر)، حمام ابوالمعالی و مسجد جامع کبیر است. همچنین می‌توانید از امکان تاریخی دیگر مانند باغ دولت آباد، بازار خان و موزه سکه و مردم شناسی نیز دیدن فرمایید. حتما برنامه ریزی داشته باشید که از تمامی امکان گردشگری شهر یزد دیدن کنید.
آتشکده یزد
در ایران، آتشکده‌های بسیاری وجود دارد که یکی از آنها آتشکده یزد است. این آتشکده جزو قدیمی‌ترین آتشکده‌های ایران محسوب می‌شود. زبانه کشیدن این آتش از قرن پنجم شروع شد و تا قرن پانزدهم شعله ور بود. آتشکده بهرام یزد تنیده شدن آیین گسترده زرتشتی با فرهنگ آریایی را نشان می‌دهد.
آب انبار شش بادگیر
در محله‌ای به همین نام، آب انبار شش بادیگر یزد وجود دارد. همان‌طور که از نام آن پیداست این آب انبار 6 بادیگر دارد. قدمت آن به سال 1357 شمسی می‌رسد و جزو یکی از آثار ملی ایران محسوب می‌شود. از آنجا که آب و هوای شهر یزد بسیار خشک است، برای مقابله با کم آبی، آب انبارهای فراوانی در این شهر قرار دارد که معروف‌ترین آنها آب انبار شش بادگیر است و سالانه توریست‌های فراوانی را به سمت خود می‌کشاند. این آب انبار به دلیل داشتن بادگیرها و هشت وجهی بودنش شهرت یافته است.
موزه آب یزد
در این موزه ابزار و آثاری وجود دارد که در گذشته از آنها برای بدست آوردن آب استفاده می‌کردند. در این موزه یک رشته کاریز وجود دارد که قدمت آن مربوط به چند صد سال پیش است. از این رو این موزه آب نسبت به سایر موزه‌های آب دیگر برتری دارد. این کاریزی که در موزه آب وجود دارد، در گذشته آب آشامیدنی را تامین می‌کرد.
مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر
مدرسه ضیائیه که به زندان اسکندر معروف است، یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری شهر یزد می‌باشد. برخی می‌گویند در گذشته این مکان زندان بوده و بعد به مدرسه تبدیل شده است. این بنا در قرن هفتم و هشتم ساخته شده است. از این رو روایات متفاوتی درباره آن وجود دارد. برخی می‌گویند اسکندر بعد از حمله به ایران، یک زندانی در شهر یزد بنا می‌کند. اما برخی دیگر می‌گویند که ضیاالدین حسین رضی مدرسه ضیائیه را می‌سازد.
مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد، یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری اسلامی در ایران است که به خاطر مناره‌های بلند و گنبد منحصر به فردش شهرت دارد. این مسجد تاریخی که در خیابان امام خمینی واقع شده، با قدمتی بیش از ۱۰۰۰ سال، ترکیبی از سه مسجد ساخته شده در دوره‌های مختلف تاریخی را در بر می‌گیرد. مسجد جامع عتیق، مسجد جامع قدیم و مسجد جامع نو بخش‌هایی از این مجموعه تاریخی‌اند که هر یک توسط بانیان مختلفی ساخته و مرمت شده‌اند و امروز به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم ایران شناخته می‌شود.
مسجد جامع یزد با مساحتی بالغ بر ۹۸۰۰ متر مربع، معماری متنوعی دارد که تلفیقی از دوران ایلخانی و تیموری است. این بنا با کاشی‌کاری‌های زیبا و کتیبه‌های هنری تزیین شده و نقوش ستاره‌های پنج پر و شمس‌های متنوعی را در خود جای داده است. سردر شرقی با ارتفاع ۲۴ متر و مناره‌های مرتفع، از ویژگی‌های منحصر به فرد این بنا محسوب می‌شود که گردشگران خارجی بسیاری را جذب می‌کند.
خانه لاری‌ها
خانه لاری‌ها نمونه بارزی از معماری سنتی یزد محسوب می‌شود که در محله فهادان و در نزدیکی بنای تاریخی کلاه‌فرنگی واقع شده است. این خانه، که در دوره قاجار ساخته شده، با شماره ۱۷۸۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است و به خاطر حریم خصوصی که برای ساکنانش فراهم می‌کرد و بادگیرهای متعددش، توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب کرده است.
خانه لاری‌ها شامل سه حیاط و اتاق‌های متعددی است که برای کاربردهای مختلف مانند اتاق مهمان، اتاق خانواده و خدماتی طراحی شده‌اند. تزئینات گچبری، آیینه‌کاری و نقاشی‌های دیواری به همراه شیشه‌های رنگی، زیبایی خاصی به این بنا بخشیده‌اند. این خانه اکنون به موزه اسناد تاریخی تبدیل شده و روزانه میزبان بسیاری از بازدیدکنندگان است که از ساعاتی مشخص به جز تعطیلات رسمی امکان بازدید از آن را دارند.
بقعه دوزاده امام یزد
بقعه دوازده امام یزد، یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی این شهر و دومین گنبد تاریخی اسلامی ایرانی پس از گنبد قابوس است. این بنا در دوره سلجوقیان، حدود قرن پنجم هجری قمری، ساخته شده و تا به امروز پابرجاست. بقعه دارای گنبدی آجری و معماری ساده اما زیبایی است که آن را به یکی از جاذبه‌های منحصربه‌فرد شهر تبدیل کرده است. با توجه به تاریخچه طولانی و اهمیت فرهنگی آن، بقعه دوازده امام به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بقعه در خیابان امام یزد، ضلع غربی، و در نزدیکی حسینیه بزرگ محله فهادان واقع شده است. این اثر نه تنها معماری اسلامی دوره سلجوقی را به نمایش می‌گذارد، بلکه یادآور تاریخ و فرهنگ عمیق یزد نیز می‌باشد. با تزیینات گچی و کتیبه‌های تاریخی که درون آن دیده می‌شود، بقعه دوازده امام به عنوان مکانی مقدس و معنوی برای اهالی این شهر به شمار می‌آید، جایی که تاریخ و معماری در آن تلاقی می‌کنند.
موزه سکه و مردم شناسی حیدرزاده
موزه سکه و مردم‌شناسی حیدرزاده، واقع در خانه تاریخی عرب‌زاده در محله فهادان یزد، به عنوان یک مجموعه فرهنگی مهم، تاریخ و تحولات سکه‌های ایران و فرهنگ بومی منطقه را به نمایش می‌گذارد. این موزه شامل بیش از 5000 سکه تاریخی است که دوره‌های مختلفی از تاریخ ایران، از دوره هخامنشیان تا دوره معاصر را پوشش می‌دهد. علاوه بر سکه‌ها، موزه اشیائی از مجموعه‌های مردم‌شناسی و ابزارهای زندگی روزمره اقوام مختلف را نیز ارائه می‌دهد.
خانه حیدرزاده با مساحت 800 متر مربعی و معماری دوره قاجار، خود یکی از جاذبه‌های دیدنی این موزه است. معماری این خانه با نقش‌های گچبری زیبا و پنجره‌های مشبک، به عنوان نمونه‌ای از زیبایی‌های هنر ایرانی به نمایش درآمده است. این موزه محلی ایده‌آل برای علاقه‌مندان به تاریخ سکه‌شناسی و مردم‌شناسی است که با بازدید از آن می‌توانند به درک عمیق‌تری از تاریخ و فرهنگ ایران دست یابند.
میدان امیر چخماق
میدان امیر چخماق یکی از مراکز تاریخی و مهم یزد است که در قلب این شهر واقع شده و همواره محلی برای تجمع و فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی بوده است. ساخت این میدان به دوران تیموری برمی‌گردد و در طول زمان تحت تأثیر تحولات متعددی قرار گرفته است. ترکیب معماری خاص، شامل مناره‌های بلند و سبکی منحصر به فرد، این میدان را به نمادی از شهر یزد تبدیل کرده‌اند.
مسجد امیر چخماق، که در همین مکان قرار دارد، با طاق‌های فراخ و گچبری‌های نفیس خود مورد توجه است. در اطراف این میدان، بازارهای سنتی و کاروانسراهای قدیمی به چشم می‌خورد که هنوز هم فعال هستند و حس زنده‌ای از تاریخ به بیننده القا می‌کنند. این میدان نه تنها مکانی گردشگری است، بلکه محلی برای برگزاری مراسم مذهبی و فرهنگی نیز می‌باشد که تاریخ و زندگی مردم یزد را به نمایش می‌گذارد.
باغ دولت آباد
باغ دولت آباد یزد، یکی از باغ‌های تاریخی و دیدنی ایران است که با قدمتی بیش از 260 سال، به دوره زندیه برمی‌گردد. این باغ شامل یک عمارت مرکزی با بادگیری باشکوه است که به عنوان بلندترین بادگیر جهان شناخته می‌شود. این بادگیر، با ارتفاع 33 متر، نمادی از مهندسی معماری هوشمندانه ایرانی در مواجهه با شرایط اقلیمی یزد است.
طراحی باغ دولت آباد به سبک چهارباغ ایرانی انجام شده، با استخرها و فواره‌هایی که هوای اطراف را خنک می‌کنند و فضایی آرامش‌بخش و زیبا را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورند. معماری ساختارهای مختلف باغ، از جمله حوض‌خانه و عمارت تالار آیینه، ترکیبی از هنر و عملکرد را نشان می‌دهند و تجربه‌ای منحصر به فرد از زندگی سنتی ایرانی را ارائه می‌دهند.
دخمه زرتشتیان
دخمه زرتشتیان، یکی از مکان‌های مذهبی و تاریخی در اطراف یزد است که بر بالای کوه سکوت واقع شده است. دخمه‌ها که به عنوان آرامگاه‌های بلندمدت استفاده می‌شدند، محلی برای دفن مردگان زرتشتی به شیوه‌ای خاص هستند، جایی که اجساد در معرض عناصر طبیعی قرار می‌گیرند تا به تدریج تجزیه شوند. این مکان به عنوان یک جاذبه گردشگری، نه تنها تاریخچه زرتشتیان بلکه جنبه‌های فرهنگی و اعتقادی این دین کهن را به بازدیدکنندگان نمایش می‌دهد.
بازدید از دخمه زرتشتیان تجربه‌ای خاص است که در آن طبیعت و تاریخ در هم تنیده شده‌اند. مسیر رسیدن به این مکان از میان تپه‌ها با چشم‌اندازهای طبیعی زیبایی از کویر و قلعه‌های کهن گذر می‌کند و به بالای کوه سکوت می‌رسد، جایی که دخمه‌ها قرار دارند. این مکان برای علاقه‌مندان به تاریخ باستان و فرهنگ زرتشتی ارزش بسیاری دارد.
قنات زارچ
قنات زارچ به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و طولانی‌ترین قنات‌های جهان، جواهری از مهندسی سنتی ایرانی در مدیریت آب به شمار می‌آید. این قنات بیش از 80 کیلومتر طول دارد و هزاران سال است که زندگی در یزد را با تأمین مداوم آب ممکن کرده است. قنات زارچ، با سرگذشتی از فراز و نشیب‌ها، همچنان نمادی از پایداری و هوش ایرانیان در مقابله با شرایط سخت کویری می‌باشد.
ساختار این قنات شامل شانزده چاه و چاهک‌های متعدد است که در مسیری پیچیده و مهندسی شده، آب را از ارتفاعات به شهر یزد می‌رساند. این سیستم پیچیده نه تنها کاربردی بوده، بلکه اکنون به عنوان میراث فرهنگی یونسکو ثبت شده است و بازدید از آن فرصتی برای شناخت بهتر تاریخچه فناوری ایرانی در مدیریت آب فراهم می‌کند.
همچنین برای آشنایی با یکی از جاذبه های طبیعی یزد که ترکیبی از دریاچه و کویر می باشد، می‌توانید مقاله مرتبط با این موضوع را با عنوان معرفی کویر یزد در سایت همسفرشیم مطالعه نمایید.
حمام خان یزد
حمام خان یزد، بخشی از مجموعه خان، یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر محسوب می‌شود. این حمام با معماری زیبا و تزیینات گچبری هنرمندانه، نمونه‌ای از فرهنگ و هنر ایرانی است که زندگی روزمره و سنتی را در دوران‌های مختلف تاریخی به نمایش می‌گذارد. در گذشته، این حمام نقش مهمی در زندگی اجتماعی مردم داشته و به عنوان مکانی برای تجمع و تعاملات اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
امروزه حمام خان با تغییر کاربری به محل برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری تبدیل شده و گردشگران می‌توانند از فضای داخلی منحصر به فرد آن بازدید کرده و با تاریخ و فرهنگ یزد آشنا شوند. این تغییر کاربری به حفظ و مرمت بنا کمک کرده و آن را به بخشی از فرهنگ زنده شهری تبدیل کرده است.
حمام ابوالمعالی یزد
حمام ابوالمعالی یزد، یکی دیگر از حمام‌های تاریخی ارزشمند این شهر است که با قدمتی چشمگیر هنوز هم جذابیت تاریخی خود را حفظ کرده است. این حمام، با ساختاری از کاشی‌ها و گچبری‌های زیبا، بخشی از تاریخ معماری و فرهنگی یزد را به نمایش می‌گذارد. حمام ابوالمعالی همیشه محلی برای اجتماع مردم شهر و نقشی مرکزی در فرهنگ اجتماعی یزد داشته است.
این حمام اکنون با مرمت‌های دقیق، به یک جاذبه گردشگری تبدیل شده است که بازدیدکنندگان را با زندگی و فرهنگ اجتماعی گذشتگان آشنا می‌کند. تجربه بازدید از حمام ابوالمعالی یزد، فرصتی برای درک عمیق‌تر از زندگی سنتی، تکنیک‌های معماری و هنر زمان‌های گذشته را فراهم می‌کند.
مجموعه زیرزمینی تاریخی دروازه مهریز یزد
مجموعه زیرزمینی تاریخی دروازه مهریز یزد از جمله مکان‌هایی است که کمتر شناخته شده اما بسیار ارزشمند است. این مجموعه زیرزمینی شامل تونل‌ها و فضاهای مختلفی است که در گذشته برای مقاصد دفاعی و ذخیره‌سازی استفاده می‌شدند. این فضاها با معماری پیچیده و استفاده از تکنیک‌های مهندسی جذابی ساخته شده و بخشی از تاریخ اسرارآمیز یزد را تشکیل می‌دهد.
بازدید از این مجموعه می‌تواند تجربه‌ای منحصر به فرد برای علاقه‌مندان به تاریخ و مهندسی باشد که در جستجوی فهم عمیق‌تر از تکنیک‌های معماری و اجتماعی گذشته ایران هستند. قرارگیری این سازه‌ها در محیط طبیعی یزد به تجربه‌ای بی‌نظیر از ترکیب فرهنگ و طبیعت این منطقه می‌انجامد.
اگر به ایرانگردی علاقه دارید، پیشنهاد ما این است که مقالات بخش تور ایرانگردی در مجله همسفرشیم را مطالعه کنید.
سوالات متداول
- یزد به چه دلیل در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است؟ شهر یزد به دلیل معماری خشتی منحصربه‌فرد، قنات‌ها، بادگیرها و تاریخ غنی به عنوان یکی از میراث فرهنگی جهانی یونسکو ثبت شده است.
- معروف‌ترین بناهای تاریخی یزد کدام‌اند؟ برخی از بناهای مشهور یزد شامل مسجد جامع یزد، باغ دولت‌آباد، آتشکده زرتشتیان و برج خاموشان هستند.
- فرهنگ زرتشتی چه تأثیری بر شهر یزد داشته است؟ یزد به عنوان مرکز اصلی زرتشتیان ایران شناخته می‌شود و آتشکده زرتشتیان و مراسم‌های خاص آنها همچنان بخشی از هویت فرهنگی این شهر است.
- بهترین زمان برای بازدید از یزد چه فصلی است؟ فصل‌های پاییز و زمستان بهترین زمان برای سفر به یزد هستند، زیرا آب‌وهوای آن در این زمان‌ها معتدل‌تر است.
- آیا یزد غذاهای محلی خاصی دارد که باید امتحان کرد؟ بله، غذاهایی مانند قیمه یزدی، آش شولی، و شیرینی‌هایی مثل قطاب و باقلوا از جمله خوراکی‌های محلی یزد هستند که نباید از دست بدهید.
