دریاچه‌های تار و هویر دو شگفتی طبیعی در ارتفاعات شرق دماوند هستند. این دو دریاچه‌ی آب شیرین با فاصله‌ی حدود ۵۰۰ متر تا ۱ کیلومتر از هم قرار گرفته‌اند و در ارتفاع نزدیک به ۲۹۰۰ متر از سطح دریا می‌درخشند. مسیر رسیدن به آن‌ها از جاده‌ی چنار شرق و جاده‌ی معدن می‌گذرد. این ناحیه، پناهی خنک در گرمای تابستان و مقصدی آرام در بهار است. سکوت و باد سرد، ترکیب خاصی از آرامش و ماجراجویی را می‌سازند.
آب این دو دریاچه از ذوب برف‌ها و چشمه‌های زیرسطحی تأمین می‌شود. در نتیجه، شفافیت و دمای پایین آب حتی در تابستان هم حس می‌شود. دریاچه تار بزرگ‌تر و طول آن حدود ۳.۱ کیلومتر است، اما دریاچه هویر عمق بیشتری دارد، حدود ۱۵ متر. سفری به تار و هویر یعنی تلفیق ارتفاع، مه و انعکاس ابرها روی آب.
موقعیت، مسیر و دسترسی دریاچه تار و هویر دماوند
این دو دریاچه در محدوده‌ی استان تهران، شهرستان دماوند و نزدیکی روستای هویر هستند. نزدیک‌ترین مسیر از دماوند تا چنار شرق و سپس مسیر خاکی معدن است. مسیر حدود ۲.۵ ساعت از تهران زمان می‌برد و بخش خاکی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. جاده در تابستان عبورپذیر است، اما پس از بارندگی باید با احتیاط حرکت کرد.
برای این جاده، خودرو SUV یا کراس‌اوور مرتفع بهترین گزینه است. در میانه‌ی مسیر چند نقطه شیب‌دار و سنگی دارد. در اینجا کارایی زنجیر پارچه‌ای تابستانی یا زنجیر نئو چشمگیر است. نزدیکی دریاچه سرویس اینترنت یا فروشگاه وجود ندارد. قبل از سفر باید آب، خوراکی و وسایل ضروری تهیه شود تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
بادهای عصرگاهی ناگهانی، یکی از ویژگی‌های این منطقه است. بهتر است ساعت دو بعدازظهر از مسیر برگردید یا پیش از آن به مقصد برسید. مسیر بازگشت در تاریکی خطرناک و بدون علائم جاده‌ای است.
بهترین زمان سفر به دریاچه تار و هویر دماوند
بهترین فصل بازدید از اردیبهشت تا پایان شهریور است. این زمان، پایداری جوی و دمای معتدل دارد. روزها آفتابی و شب‌ها خنک با نسیم کوهستانی هستند. غروب، دما در کمتر از یک ساعت تا ۱۵ درجه کاهش می‌یابد. لباس لایه‌ای و بادگیر الزامی است.
در زمستان، جاده پوشیده از برف می‌شود. ارتفاع زیاد باعث یخبندان صبحگاهی می‌شود که حرکت را دشوار می‌کند. بهار سرسبز اما با خطر گل نرم اطراف دریاچه همراه است. تابستان، فصل مناسب کمپ و عکاسی است؛ علاوه بر آن، آسمان شب صاف و مناسب ستاره‌نگری است.
برای سفر خانوادگی یا گروهی، پاییز اوایلش هم مناسب است. پاییزی آرام، با رنگ طلایی کوه‌ها و بازتاب آن‌ها در آب صاف دریاچه دیده می‌شود.
ویژگی‌های طبیعی و هیدرولوژی
دریاچه تار وسعتی حدود ۳.۱ کیلومتر طول و ۴۰۰ متر عرض دارد. دریاچه هویر کوچک‌تر ولی با عمق حدود ۱۵ متر مشخص‌تر است. هر دو دریاچه از ذوب برف و چشمه‌های زیر سطحی تغذیه می‌شوند. آب سرد، زلال و غیرشور است.
زمین اطراف از نوع سنگ‌های آتشفشانی بازالتی و آهکی است. این ساختار باعث می‌شود آب در طول سال کم‌افت شود. در بعدازظهر، بادهای عرضی از یال شمالی می‌وزند. این بادها قوی‌اند و جهت چادر را باید عمود بر مسیر باد تنظیم کرد.
سطح آب در اواخر تابستان کاهش می‌یابد اما کیفیت آن ثابت باقی می‌ماند. بازتاب ابرها روی آب و منظره‌ی کوه‌های برفی اطراف، تصویرهای منحصر به فردی ایجاد می‌کند. نکته‌ی جالب این‌که در اطراف دریاچه‌ها گونه‌ای جلبک سبز کم‌نظیر رشد می‌کند که به اکوسیستم محلی تنوع می‌بخشد.
فعالیت‌ها و تفریحات دریاچه تار و هویر
پیاده‌روی بین دو دریاچه یکی از جذاب‌ترین بخش‌هاست. فاصله‌ی بین تار و هویر حدود ۵۰۰ متر تا ۱ کیلومتر است و پیاده‌روی بین آن‌ها ۱۵ دقیقه زمان می‌برد. مسیر آرام اما نسیم سرد دارد. برای عکاسان، انعکاس کوه‌ها در آب، تصویری رؤیایی است.
کارهایی که در دریاچه تار و هویر می‌توان انجام داد:
- کمپینگ در فضای امن حدود ۳۰ متر دورتر از آب
- ستاره‌نگری در شب‌های صاف تابستان
- عکاسی از انعکاس کوه‌های البرز مرکزی
- پیک‌نیک خانوادگی در ساحل جنوبی تار
- کوهنوردی سبک و بالا رفتن از یال اطراف برای دید ۳۶۰ درجه
از شنا و قایق‌سواری خودداری کنید. عمق نامتوازن و سرمای آب خطرناک است. استفاده از وسایل سبک کمپ و لباس گرم، آسودگی و امنیت بیشتری در طول مسیر فراهم می‌آورد.
تجهیزات و ایمنی
| مورد | توصیه شده | توضیح کوتاه |
|---|---|---|
| کفش و لباس | کفش ترکینگ، بادگیر، دستکش سبک | برای محافظت در برابر باد سرد |
| نقشه و مسیر | GPS آفلاین، نقشه چاپی | آنتن‌دهی محدود است |
| آب و خوراکی | ۳ لیتر آب و خوراکی پرکالری | چشمه‌ای در اطراف نیست |
| چادر و ابزار | میخ بلند، طناب و کیسه مهاربند | باد عصرگاهی شدید است |
| نور شب | هدلامپ، پاوربانک | دید کم در شب و مه |
| پیشگیری خطر | کیت کمک‌های اولیه | برای بریدگی و شوک ارتفاع |
بادهای عصرگاهی شدیدند. باید چادر را مهار و از یال‌های بادگیر دوری کنید. حتماً نقشه مسیر آفلاین یا رد GPS همراه داشته باشید. تلفن معمولاً بدون آنتن کار می‌کند. زباله‌ها را جمع‌آوری کنید و هیچ اثری باقی نگذارید. آتش را تنها در اجاق گازی یا زمین سنگی روشن کنید. در این منطقه، حفاظت از محیط ارزشمندترین کار طبیعت‌گرد است.
آداب محیط‌زیستی و فرهنگ کمپ
در منطقه Leave No Trace قانون اول است. هرچه می‌برید، بازگردانید. زباله کوچک مثل فیلتر سیگار هم معضل زیست‌محیطی مهمی است. ته‌سیگار را در ظرف درب‌دار نگه دارید. خاک نرم اطراف دریاچه حساس است؛ خودرو را نزدیک ساحل نرانید.
برای حفظ زیست‌بوم، فاصله‌ی ۳۰ متری از آب را رعایت کنید. چادر و محل آشپزی را روی زمین سخت برپا کنید. از بریدن شاخه‌ها یا چمن به‌عنوان سوخت پرهیز کنید. شعله را کاملاً خاموش کرده و محل آتش را با خاک بپوشانید.
اگر از سرویس بهداشتی صحرایی استفاده می‌کنید، گودالی کم‌عمق در فاصله مناسب از آب حفر کنید. دستمال‌ها را جمع‌آوری و بازگردانید. در شب صدای باد و موج‌ها فضای آرامش‌بخشی می‌سازد که ارزش هر زحمت را دارد.
اقامت و خدمات نزدیک دریاچه تار و هویر دماوند
در محدوده‌ی دماوند و روستای رینه اقامتگاه‌های بومی و سوئیت‌های اجاره‌ای متعددی وجود دارد. بهترین انتخاب برای مسیر برگشت، رزرو اقامتگاه در دماوند یا رینه است. این اقامتگاه‌ها فاصله‌ی حدود ۳۵ دقیقه‌ای از دریاچه دارند.
در خود محل دریاچه، امکانات رفاهی دائمی وجود ندارد. نه سرویس بهداشتی و نه فروشگاه. پس حتماً لوازم و خوراک کافی همراه داشته باشید. هویر نزدیک‌ترین روستایی است که می‌توانید از آنجا آب و مواد مورد نیاز را تهیه کنید.
حضور محیط‌بان‌ها در ایام تعطیل رایج است. گاهی از بازدیدکنندگان می‌خواهند پسماندها و آتش باقی‌مانده را جمع کنند. همکاری با آنان نشانه احترام به طبیعت است. این منطقه هنوز بکر و زنده است چون گردشگران مسئول رفتار کرده‌اند.
اگر به‌دنبال اقامتگاهی خاص در نزدیکی دریاچه‌های تار و هویر دماوند هستی، تجربه‌ی بی‌نظیر هتل مزرعه گردشگری خورشید دماوند حتماً تو را شگفت‌زده می‌کند. اینجا جایی‌ست که هوای کوهستان، سکوت دشت و بوی گیاهان تازه در هم آمیخته‌اند. در مجله همسفرشیم از آن به‌عنوان یکی از متفاوت‌ترین اقامتگاه‌های کوهستانی شرق تهران یاد شده؛ جایی میان طبیعت و آرامش واقعی، با حس روستایی لوکس و چشم‌انداز ناب کوه دماوند.
نتیجه‌گیری
سفر به دریاچه‌های تار و هویر، سفری به قلب طبیعت البرز است. ارتفاع، باد سرد و سکوت کوهستان، ذهن را تازه می‌کند. مسیر خاکی اگرچه دشوار است، اما پاداش آن منظره‌ای است که تا مدت‌ها در ذهن می‌ماند.
برای بهره‌برداری کامل از این سفر، آمادگی، تجهیزات مناسب و رعایت اصول محیط‌زیستی لازم است. شفافیت آب، بوی خاک و نور مهتاب شبانه، احساسی از آرامش عمیق به همراه دارد. هرچقدر طبیعت را پاک‌تر ترک کنیم، فرصت دیدار دوباره‌اش بیشتر می‌شود.
در پایان، سفر به تار و هویر فرصتی برای بازگشت به سادگی و لذت حضور در طبیعت است. با احترام به محیط و تجهیز مناسب، این مقصد زیبا تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای هر همسفری خواهد بود.
سوالات متداول
- فاصله دو دریاچه چقدر است؟ حدود ۵۰۰ متر تا ۱ کیلومتر بسته به مسیر طبیعی.
- بهترین فصل سفر چه زمانی است؟ اردیبهشت تا پایان تابستان؛ هوا پایدار و مسیر باز است.
- مسیر دسترسی از کجا شروع می‌شود؟ از دماوند به سمت چنار شرق و بعد از آن جاده خاکی معدن.
- آیا امکان کمپ وجود دارد؟ بله، در ساحل جنوبی تار با رعایت فاصله از آب.
- عمق هویر چقدر است؟ در حدود ۱۵ متر، عمیق‌تر از دریاچه تار.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
